اقلیم استان خراسان رضوی

وسعت استان و عواملی مانند وجود رشته کوه ­های مرتفع و مناطق کویری، دور از دریا و وزش بادها باعث تنوع آب و هوا در مناطق این استان شده است. استان خراسان رضوی با وسعتی حدود 128420 کیلومترمربع تقریبا 8 درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده و تشکیل شده از 20 شهرستان، 65 بخش، 163 دهستان، 8861 آبادی و جمعیتی معادل 4777 هزار نفر؛ از این مقدار جمعیت 2909 هزار نفر معادل 60.1 درصد درمناطق شهری و 1858 هزار نفر معادل 38.9 درصد در مناطق روستایی استان ساکن می­‌باشند. بر خلاف تقسیم استان شاخص‌ها نشانگر این است که استان خراسان رضوی همچنان از جایگاه مناسبی دراقتصاد کشور برحوردار می‌­باشد. تور مشهد فرصتی است برای زیارت امام رضا که  از طریق  تور ارزان مشهد ، تور مشهد هوایی ، تور هوایی مشهد و  تور مشهد قطار امکان پذیر می باشد. همچنین برای ساکنان تهران بلیط چارتر تهران مشهد وجود دارد.

پیشینه تاریخی استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی با ساختار متفاوت و قدیمی زمین شناسی ، اقلیم متنوع و جذاب، موقعیت خاص جغرافیایی، قطعا از قدیمی ترین دوران حیات بشری، بستر فعالیت­های انسانی، بستر فعالیت ­های معیشتی، بازرگانی و نظامی عمده بوده است، به علت همین موقعیت ویژه، قدیمی­ ترین، معروف­ترین و طولانی ­ترین راه ارتباطی بین شرق و غرب یعنی جاده تاریخی ابریشم، از طریق خراسان شرق را به غرب وصل می ­کند. تنوع جغرافیایی سرزمین خراسان با وجود آب و هوای کویری و گرم در قسمت جنوبی و معتدل کوهستانی در شمال استان و به طور پراکنده در مرکز، با ارتفاعات قابل ذکر نظیر بینالود ، هزار مسجد ، کپه داغ ، قهستان و… زمینه ای مناسب برای استقرار مردم از قدیمی ترین ایام و جذب اقوام و طوایف گوناگون در زمان ­های مختلف بوده است، سرزمینی که نواحی مختلف آن عرصه رویش انواع نباتات مناطق سردسیری و گرمسیری از قبیل گندم ، برنج، بادام ، سیب ، انگور ، پسته ، خرما ،و… می‌­باشد. در مناطقی از این استان امکانات پرورش انواع مختلف حیوانات اهلی و وحشی نظیر پلنگ ، گرگ ، شتر . اسب ، آهو ، گوسفند . بز و … وجود دارد. قدیمی ترین آثار حیات بشری در ایران ، شامل تعدادی ابزار و دست افزارهای سنگی با پیشینه تخمینی 800 هزار سال پیش، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم ، از بستر رودخانه کشف رود مشهد بدست آمده است. در حالی که قدیمی ترین مکان های استقرار بشر، حداکثر با قدمت 100 هزار سال در نواحی دیگر ایران نظیر آذربایجان ، لرستان و … شناسایی شده اند. دومین مکان از نظر پیشینه، پناهگاه سنگی خونیک در نزدیکی بیرجند می‌­باشد که متعلق به دوره پارینه سنگی میانه با قدمتی بین 50 تا 60 هزار سال است. از آن پس آثار و شواهد زندگی بسیاری از دوران نوسنگی تا آغاز دوران تاریخی در جلگه مشهد، دره اترک علیا، جلگه درگز، بجنورد، تربت حیدریه، بیرجند و… شناسایی شده اند این شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اولیه و بومی خراسان مرتبط است که بنا به عقیده برخی محققان به عنوان اقوام آسیایی معروف شده ­اند و سراسر آسیای غربی از مدیترانه تا ترکستان و دره سند را در بر می‌­گیرد. اما در واقع مهمترین قسمت تاریخ مشهد از ورود اقوام آریایی به فلات ایران شروع می­‌شود. در این واقعه که در اغاز هزاره اول ق.م به وقوع پیوست، آریایی ها تازه­ وارد از طریق خراسان به سمت نجد ایران پیش رفتند و تعداد زیادی از آنها طبق آنچه که در اوستا آمده در خراسان و سیستان استقرار یافتند و شاید به همین خاطر می ­باشد که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع اوستا و شاهنامه فردوسی یاد شده است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ می دهد .بسیاری از محققان ، محل تولد زردشت را مشرق ایران و خصوصا اطراف خراسان می دانند. برخی از داستان ­ها و افسانه های محلی و از جمله داستان کاشتن سرو کاشمر در خراسان به یاد بود پذیرش آیین نو زردشت توسط ویشتاسپ نیز مؤید این نظر می­ باشد. دیاکونوف نیز محل پیدایش زبان اوستایی را در آسیای میانه ، مشرق ایران ، افغانستان و خراسان کنونی می داند. 

جغرافیای طبیعی خراسان

موقعیت استان پهناور خراسان در شمال شرقی کشور بین 55 درجه و 17 دقیقه تا 61 درجه و 15 دقیقه طول شرقی و 30 درجه و 24 دقیقه تا 38 درجه و 17 دقیقه عرض جغرافیایی نیمکره شمالی واقع شده و از شمال و شمال شرق به جمهوری ترکمنستان با مرز مشترک حدود 751 کیلومتر ، از شرق به جمهوری اسلامی افغانستان با مرز مشترک حدود 619 کیلومتر ، از غرب به استان­های گلستان ، سمنان و اصفهان و از جنوب به استان­های سیستنان و بلوچستان ، کرمان و یزد محدود می­باشد. طول استان به خط مستقیم 750 کیلومتر و عرض متوسط آن حدود 420 کیلومتر می­باشد. خراسان بیش از 19% از خاک کشور را شامل می­شود و مساحتی معادل 303513 کیلومتر مربع دارد. 

پستی و بلندی ها

استان وسیع خراسان رضوی به علت گستردگی زیاد ، از نظر شرایط طبیعی بسیار متفاوت و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگیهای خاصی می­باشد. بلندترین نقطه آن قله بینالود ، 3211متر و کم ارتفاع ترین نقطه آن در شمال سرخس ، 300 متر از سطح دریا ارتفاع دارد .کوه­های خراسان دنباله ارتفاعات البرز به سمت مشرق می­باشد که به صورت قوس‌های موازی از شاه کوه شروع شده و در جهت شمال غربی به سوی جنوب شرقی تا ارتفاعات هندوکش افغانستان امتداد یافته است. در بین این رشته کوه‌­های موازی ، دره ها و دشت­‌های وسیعی واقع است که گاه پهنای آن به حدود 200 کیلومتر می رسد. امتداد این رشته کوه‌­ها در برخی نواحی با برخورد به دره یا جلگه گسسته می شود . آنچه در این منطقه قابل توجه است، وجود دشت­‌های حاصل‌خیز و آبادی چون : بجنورد، شیروان، قوچان، چناران و مشهد می‌­باشد که در پهنه دشت سر سبزی بین دو رشته ارتفاعات موازی کپه داغ و هزار مسجد در شمال و آلاداغ و بینالود در جنوب به وجود آمده اند

تقسیمات کشوری

در سال 800 هجری قمری تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکوش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب خراسان می‌­نامیدند. پس از جنگ هرات در سال 1249 هجری شمسی خراسان به دو قسمت تقسیم شد و قسمتی که در غرب رود خانه هریرود قرار داشت جزو ایران و شرق آن ضمیمه افغانستان شد. در سال 1324هجری قمری ایران به چهار ایالت بزرگ آذربایجان ،کرمان و بلوچستان ، فارس و بنادر و خراسان و سیستان تقسیم شد؛ از آن زمان تا سال 1316 هجری شمسی که اولین قانون تقسیمات کشوری در مجلس شورای ملی تصویب شده بود که بر هر ایالت یک والی و در هر ولایت یک حاکم حکومت می کرده است. در سال 1316 بر اساس قانون تقسیمات کشوری مصوب مجلس شورای ملی، کشور به 10 استان و 49شهرستان تقسیم شد که هر شهرستان شامل چند بخش و هر بخش شامل چند دهستان می شد .خراسان نیز به 7 شهرستان بجنورد، بیرجند، سبزوار، قوچان، گناباد ، مشهد و تربت حیدریه تقسیم شد .در سال 1329شهرستان­های درگز . نیشابور ، فردوس و کاشمر نیز تشکیل شد .و شهرستان­های استان به 11 شهرستان افزایش یافت .درسال 1335 شهرستان درگز ضمیمه قوچان شد و دو شهرستان تربت جام و طبس تشکیل شدند. در سال 1339 دوباره درگز به شهرستان تبدیل شد . و شهرستانهای شیروان و اسفراین نیز به وجود آمدند. در سال 1354 بخش باخرز تربت جام به مرکزیت شهر تایباد از بخش به شهرستان تبدیل شد و در سال 1359 به تایباد نامیده شد؛ همچنین در سال 1359 بخش قائنات شهرستان بیرجند به شهرستان قائنات تبدیل شد و تا سال 1362 خراسان شامل 17 شهرستان و 53 بخش و 211دهستان می­شد .پس از تصویب قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری در مجلس شورای اسلامی به تاریخ 15/4/1362 و آیین نامه اجرایی آن در تاریخ 22/7/1363 مراحل اجرایی آن آغاز و ابتدا تا مرحله اول آن یعنی کارشناسی و بررسی و پیشنهاد دهستان ها شروع شد و در آبان ماه 1364 با حضور کلیه کارشناسان تقسیمات کشوری مراکز استان­های کشور در مشهد مقدس ، عملیات دهگردشی ، معاینه محلی ، کارشناسی و جمع بندی و پیشنهاد دهستان­های شهرستان مشهد به عنوان نمونه در کل کشور صورت گرفت و دهستان­های دیگر شهرستان­ها نیز پس ازآن مورد بررسی و کارشناسی و پیشنهاد قرار گرفت و کم­کم مورد تصویب هیات محترم دولت قرار گرفت به طور که تا پایان سال 1365خراسان دارای 213 دهستان شد .با پایان یافتن مرحله اجرا ی مرحله اول این قانون ، تشکیل شهرستان­های نهبندان ، سرخس و خواف در تاریخ 14/5/1368 و چناران در 14/1/69 هماهنگ با بخش­های شوسف ، مرز داران ، سنگان ، و گلبهار به تصویب رسید . ایجاد بخش­های ابخرز در شهرستان تایباد ، سربیشه در بیرجند ، سرحد در شیروان ، جوین ورودآب و خوشاب دزر سبزوار ، میان جلگه در نیشابور ، زیر کوه در قائنات ، فاروج در قوچان و جلگه زاوه در تربت حیدریه نیز به تدریج به تصویب رسید و در پی آن تابعیت دهستانهای استان در شهرستانهای استان به 21و تعدادبخشها به 67رسید .ایجاد شهرستان فریمان نیز در سال 1372 همراه با بخش قلندر آباد مورد تصویب قرار گرفت و بخش­های زوزن همراه دهستان کیبرو بستان در شهرستان خواف و نیم بلوک در قائنات ، بخش نصر آباد همراهدهستان کاریزان در تربت جام ، بخش گرمخان بادهستان گرمخان در شهرستان بجنورد ، بخش رخ با دهستان رقیچه در تربت حیدریه ، کاخک در گناباد و بخش رضئیه و دهستان کنه بیست در شهرستان مشهد ، کم­کم تصویب و ابلاغ شد.

آب و هوا

وسعت استان و عواملی مانند وجود رشته کوه­های مرتفع و مناطق کویری ، دور از دریا و وزش بادهای گوناگون باعث گوناگونی آب و هوا در مناطق آن شده است. در بیشتر بررسی­ های انجام گرفته از جمله مطالعات آمایش خراسان، این سرزمین به سه منطقه آب و هوایی شمال، مرکز و جنوب تقسیم می شود. شمال خراسان به صورت کلی دارای شرایط آب و هوایی معتدل و سرد کوهستانی می‌­باشد. این منطقه حاصلخیز ترین و متراکم‌­ترین بخش استان از نظر جمعیت ، فعالیت‌های اقتصادی و امکانات زیر بنایی می­‌باشد؛ که شامل شهرستان­‌های بجنورد، قوچان، شیروان، مشهد، درگز، چناران و سرخس می شود . منطقه مرکزی استان شامل شهرستان‌­های سبزوار، اسفراین، نیشابور، تربت حیدریه، کاشمر، تربت جام ،تایباد و خواف می‌­باشد. و مساحتی در حدود 85هزار کیلومتر مربع دارد که 2/27 %استان را در بر می گیرد . منطقه جنوبی دارای آب و هوای نیمه صحرایی ملایم بوده و فعالیت اصلی اقتصادی آن کشاورزی می­باشد که در دشت­های وسیع دامنه های جنوبی بینالود تا کویر نمک و مناطق کویری مرز افغانستان انجام می شود .این دشت­ها از نظر آب وهوایی جزو مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می­آید و میزان بارندگی در آنها بین 200 تا250 میلیمتر در سال می‌­باشد.  بررسی وضعیت بارندگی استان نشان دهنده این می­باشد که در بیش از 90% استان توزیع مکانی و زمانی بارش­ها و پراکندگی آنها یکنواخت و مشابه نمی­باشد، میزان ریزش­های جوی به صورت باران و برف در 15%مساحت استان (نواحی شمال و شمال غربی )آن نسبتا زیاد می­باشد به طوری که در برخی مناطق مجاور استان گلستان ، میزان بارندگی گاه به بیش از 700 میلیمتردر سال می رسد.

آب و هوای مشهد تحت تاثیر جبهه های متفاوت آب و هوایی قرار دارد ، چرا که این شهر زیبا در منطقه مرزی بین شمال و جنوب خراسان قرار دارد، مشهد خصوصیات ویژه اقلیمی دارد و آب و هوای این شهر هم به دنبال این اقلیم متنوع می­باشد، دشت مشهد که تا نیشابور امنداد دارد،  اقلیم سرد و خشک دارد، یعنی شهر مشهد هم آب و هوای سرد و خشکی دارد ، بخشی از دشت مشهد که تا قوچان می رود ، نیمه خشک و سرد می باشد ، تنها قسمتی از مشهد که در بلندترین ارتفاعات رشته کوه بینالود و هزار مسجد واقع است، دارای اقلیم مرطوب و سرد می­باشد .آب و هوای مشهد بسیار متغیر می­باشد و در هر فصلی از سال هوای مختص آن فصل را داراست.

میزان بارندگی

میزان بارندگی مشهد یبن 300 تا400 میلی‌متر تغییر می کند ولی در مناطق جنوبی ، شرقی و مرکزی که بیش از 85% مساحت خراسان را شامل می شود میزان بارندگی در این مناطق حدودا معادل 150 میلیمتر می­باشد .تنوع آب و هوایی استان عبارت است از :

1. آب و هوای سرد کوهستانی و نیمه صحرایی سرد در شمال و شمال غرب

2. آب و هوای معتدل کوهستانی در مناطقی از شمال و شمال غرب و مرکز

3. آب و هوای نیمه صحرایی ملایم در شمال شرق ، مرکز و مناطقی از غرب و نیز مناطق

4.آب و هوای گرم صحرایی فراگیر مناطق مرکزی به طرف جنوب و جنوب غرب

فصل های مختلف در مشهد

فصل بهار در مشهد

فصل بهار یکی از شلوغ ترین زمان های مشهد می­باشد، چرا که این فصل با تعطیلات نوروز همراه می­باشد و به همین خاطر گردشگران زیادی از داخل ایران به مشهد سفر می کنند و بهار را می توان از فصل های پرطرفدار و شلوغ مشهد محسوب کرد، در بهار ، آب و هوای مشهد بسیار خوب و خوشایند می­باشد و نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است و می توان گفت که در این زمان هوای این شهر معتدل و مناسب برای سفر می­باشد، بهار را می توان بهترین زمان سفر به مشهد دانست و اگر شما از شلوغی خوشتان می آید و یا اذیت نمی شوید ، بهار را برای سفر به مشهد انتخاب نمایید تا بتوانید از تمام زیبایی های این شهر بهره و لذت ببرید ، یکی از بهترین ماه های بهار برای سفر به مشهد اردیبهشت است زیرا  در این زمان بارش های سبکی رخ می دهد که باعث لطافت بهاری می شود و بسیار دلپذیر خواهد بود .

فصل تابستان در مشهد

همان گونه که ذکر شد ، هوای مشهد در اغلب اوقات بسیار گرم می شود و فصل تابستان هم اوج گرمی مشهد می­باشد ، با این حال به دلیل تعطیلات درسی و شغلی بسیاری که در تابستان وجود دارد ، تابستان هم این شهر زیبا پر از مسافران داخلی و خارجی می­باشد که برای زیارت یا سیاحت به این شهر سفر می­کنند، در فصل تابستان هوای مشهد گرم و خشک است و در بعضی روزها گرما به حدی می رسد که طاقت فرسا و آزار دهنده می شود ، اگر از گرما فراری می­باشید و آزارتان می دهد ، تابستان فصل مناسبی برای سفر به مشهد نمی­باشد و پیشنهاد می­کنیم که سفر را به زمان دیگری موکول کنید ، در این فصل حتی یک قطره باران هم در شهر نمی بارد و بعضا دمای هوا به 40 درجه هم می رسد .

فصل پاییز در مشهد

پاییز یکی از زمان های خلوت و کم توریست در مشهد محسوب می­‌شود و مسافر کمی به این شهر سفر می کند و اگر می خواهید با هزینه های کمی به مشهد سفر کنید پیشنهاد می­کنیم در پاییز این کار را انجام دهید چرا که به دلیل کمبود مسافر ، هتل ها و تورها تخفیف های ویژه ای را لحاظ می کنند و می توانید کاملا مقرون به صرفه به مشهد سفر نمایید ، با آمدن پاییز هوای مشهد به تدریج رو به سردی می­رود و آب و هوای نسبتا سرد و خشکی را تجربه خواهد کرد ، اگر سرما شما را اذیت نمی کند و در عین حال می خواهید با تور ارزان مشهد  سفر نمایید ، فصل پاییز بهترین گزینه برای سفر می­باشد .

فصل زمستان در مشهد

سردترین فصل مشهد ، فصل زمستان می­باشد ، در این زمان سرما و یخبندان حاکم بر مشهد به حدی است که دمای هوا در بسیاری مواقع به منفی 20 درجه هم می رسد ، زمستان هم مانند پاییز فصل خلوتی در مشهد می­باشد و این به دلیل سرمای بیش از حد در این شهر است ، البته در زمان های ویژه­ای این شهر شلوغ می شود مانند ولادت یا شهادت ، مشهد در زمستان از پاییز هم خلوت تر است و قیمت گشت بسیار کاهش می­یابد و اگر از طرفداران سرما می­باشید یا می خواهید مقرون به صرفه سفر نمایید ، فصل زمستان را انتخاب کنید، در این زمان آب و هوای مشهد به سردترین و خشک ترین حالت خود می رسد و به طور کلی زمان مناسبی برای سفر نخواهد بود .

چه زمانی برای سفر به مشهد مناسب است ؟

با توجه به مطالب فوق بهترین زمان سفر به مشهد ، فصل بهار می­باشد که البته در اواخر بهار اگر به مشهد سفر کنید بهتر است زیرا که آب و هوای مشهد بسیار دلچسب و خوشایند خواهد بود، همچنین از اواخر تابستان تا اوایل پاییز هم مشهد آب و هوای معتدلی دارد و به علت خلوت بودن شهر می توانید به بهترین شکل از جاذبه ­های شهر بازدید نمایید و یا اگر به قصد زیارت آمده اید به زیارت بروید ، هوا در این زمان خوب می­باشد و در هنگام شب کمی سرد می شود که باید لباس گرم به همراه داشته باشید. در شهر مشهد هتل های زیادی با کیفیت مختلف وجود دارد که از جمله هتل های 5 ستاره مشهد می توان به این موارد اشاره کرد: مجلل درویشی، پارس مشهد، پردیسان، هما۱، هما۲، بین‌المللی قصر، بین‌المللی قصر طلایی، مدینه الرضا، کوثر ناب




هتل‌ های پنج ‌ستاره: